ԻՄ ԽՈՀԵՐԻՑ

Մոռացում

  Արև:Արևի  շողերից  փայլող  ու  պսպղացող  երազանքներ, բայց  դու  էլ  չես  հասկանում, թե  ինչպես  է  սիրո  կուրացնող  մշուշը  պատել  քո  սիրահար  աչքերը, և միայն  հետո  ես  հասկանում, որ  ամեն  ինչ  պատրանք  էր, որ  հետզհետե  ավելի  ու  ավելի  կուտակվող  ամպերի  փոխարեն  գեղեցիկ  ու  երանելի  եղանակ  էիր  տեսնում, քո  ականջներում  լսում  մի  քնքուշ  մեղեդի, որ  իրականում  սգո  կոպիտ  երաժշտության  է  նման:

  Բայց  ահա  գալիս  է  մի  օր, ու  աչքերդ  պատած  մշուշը  սկսում  է  ցրվել, ու  սկսում ես  սարսափել,ջերմ  երազանքներդ  սառում  են, սառույց  կտրում  ու  ինչպես  սառույցն  է  ցավեցնում  մարմնիդ  երկար  պահելիս, ցավեցնում  սիրտդ: Եվ  այսքան  ժամանակ  կուտակված  ամպերը  զարկվում  են  իրար, ու  սկսվում  է  անձրևը` արցունքների  տեղատարափ  անձրև, որ  թվում  է  վերջ  չունի:

  Եվ  այդպես  սառած, թրջված  ու  մոլորված  ոչինչ  չես  զգում, միակ  բանը, որ  զգում  

ես, քո  դժբախտությունն  է` այն  մեծ  ցավը, որ  ստիպում  է  կրկին  ու  կրկին  լացել:

Բայց  գալիս  է  ավելի  ահավոր  ժամանակ, երբ  արցունքներդ  են  վերջանում, և  սկսվում  է  դողը` ցրտից  ու  ցավից:

  Եվ  այն  ժամանակ, երբ  Աստծուն  խնդրում  ես,որ  օգնի  քեզ  կամ  գոնե  պարզվի, որ  ամեն  ինչ  սխալմունք  է, թյուրիմացություն` հեռվում  արևի  խամրած  շող  ես  տեսնում, և  հույսով է  լցվում  սիրտդ: 

Սկսում  ես  վազել:Չխնայելով  ոտքերդ` անվերջ  վազում  ես, բայց  կարծես  որքան  վազում , այնքան  համոզվում  ես, որ  չես  հասնի, թեկուզ  այդ  խղճուկ  լույսին: Հուսահատ  ընկնում  ես  հատակին  ու  էլի  լալիս: 
Այդպես  անջատվում  ես, ոչինչ  չես  զգում, քայլող  մեռելի  ես  նմանվում: 
Այդպես  ինքդ  էլ  չես  հասկանում, թե  որքան  ժամանակ  է  անցնում (օրեր, շաբաթներ, գուցե` ամիսներ):
Ապա, բարձրացնելով  գլուխդ, տեսնում  ես  ԱՐԵՎ: 
Բայց  այս  անգամ  իրական  և  ոչ  մառախուղի  վարագույրների  ետևից: Հոգիդ  բերկրանքով  է  լցվում:

  Ահա  հեռվում  նա  է  երևում: Թվում  է  էլի  սրտովդ  դող  կանցնի, ոտքերդ  թուլացած  աթոռի  նման  կսկսեն  դողալ, բայց` ոչինչ  առաջվանը  չէ: «Այս  ինչ  բան  է»,__հարցնում  ես  ինքդ  քեզ  ու, հանգիստ  պատասխանելով  նրա  բարևին, անցնում:

  Եվ  հասկանում  ես, հասկանում, որ  վերջնականապես  ՄՈՌԱՑԵԼ ես  նրան  ու  այլևս  նա  քեզ  չի  հուզում, ու  միակ  բանը, որ  մնացել  է  հիշողությունն  է` անցյալից  մնացած  սպիերն  ու  մի  կույտ  արցունքոտ  թղթերը :

ՁՅՈՒՆԱԽԱՌՆ ԱՆՁՐԵՎ (ՄԱՍ 2)

ՈւՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ

Եթե  ծանոթ  չեք  ստեղծագործությանը  ապա  հարկավոր  է  կարդալ
1. ՁՅՈՒՆԱԽԱՌՆ ԱՆՁՐԵՎ (Նախաբան)

2. ՁՅՈՒՆԱԽԱՌՆ ԱՆՁՐԵՎ (ՄԱՍ 1)

գրառումները...

Մաս 2

Հորդ  անձրև  էր: Բոլորը  փնթփնթալով  շտապում  էին  իրենց  տները, իսկ  մեկը  լուռ  ու  անխուճապ  քայլերով  շրջում  էր: Անձրևի  կաթիլները  հարվածում  էին  նրա  դեմքին  և, խառնվելով  արցունքների  հետ, հոսում  այտերի  վրայով: Ցածր  ու  մելամաղձոտ  ձայնով  ինչ-որ  թախծալի  երգ  էր  երգում: 

Սառել  էր, և  դա  նրան  դուր  էր  գալիս.  անզգայացած  ժպիտով  բարևում  էր  բոլորին՝ ծառերին, ծաղիկներին, նստարաններին, այն  սյանը, որին  դիպավ  Աքսանայի  ձեռքը  ու  տետրերը  թափվեցին: Բարևում  էր  չիմանալով  թե  ինչու… Ինքն  էլ  գիտեր, որ  անհեթեթություն  է  անում  ու  դա  նրա  ծիծաղն  էլ  էր  շարժում… Հանկարծ  կանգ  առավ  ու  դադարեց  երգել: 

Լուռ  կռացավ  այն  սյան  կողքին, երկար  նայեց  այն  տեղին, որտեղ  թափվել  էին  տետրերը, ապա  վերցրեց  մի  քար, ու  այնպես  զգուշորեն  դրեց  գրպանը, ինչպես  թանկագին  քարն  են  դնում չհրկիզվող  պահարանի  մեջ: 

«Ինչպես  կարող  եմ  հեռանալ, չեմ  կարող, ես  ուզում  եմ  մնալ  այստեղ՝ իմ  հայրենիքում, ուր  մանկությունս  է  անցել, ուր  առաջին  խոսքերս  եմ  ասել, ուր  առաջին  անգամ  ՄԱՅՐ  ու  ՀԱՅՐ  եմ  ասել, ՀԱՅԱՍՏԱՆ   եմ  ասել: Այս  ծառուղին, ուր  առաջին  քայլերս  եմ  արել, որտեղ  հանդիպել  եմ քեզ, ԱՔՍԱՆԱ, այդ  ոնց  չես  ջնջվում  իմ  հուշերից, ոնց  չեմ  կարողանում  մոռանալ  քո  լուրջ, բայց  մանկական  հայացքը»_ աչքերը  մի  կետի  հառած  մտածում  էր  նա  ու  առանց  այն  էլ  հորդ  անձրևն  ավելի  էր  վարարում  նրա  այտերի  վրա:   

  Հանկարծ  սթափվեց  ծնողների  ձայներից, որոնք  խուճապահար  նրան  էին  փնտրում:

  Ծառուղուց  լուռ  հեռանում  էին  երեք  մարդ: Նրանց  հայացքում  այնքա՜ն  խոր  թախիծ  կար, որը  կարելի  էր  նաև  վիշտ  կոչել: Քամին  էլ  էր  դադարել  այդ  տեսարանից, ծառերը  ապշած  քարացել  էին, միայն  անձրևն  էր  շարունակում  հարվածել  մի  անձրևանոցի, որը  միայն  ամպերի՛  հեղեղից  կարող  էր  ազատել  նրանց, իսկ  աչքերի՜… Երբե՛ք…
  Նրանք  հասան  տուն: Մայրը  արցունքն  աչքերին  օգնում  էր  Սերգեյին  պառկել, որ  տենդի  մեջ  չէր  հասկանում, թե  ինչ  է  խոսում: Միայն  մի  անուն  էր  պարզ  ու  հասկանալի  հնչում՝ Աքսանա:

  Բայց  ինչ  կարող  էին  անել: Պետք  էր  գնալ, պետք  էր  ապրել:

  Հայրը  լուռ  էր: Կարծես  փորձում  էր  պինդ  երևալ  ու  չլացել, բայց  արցունքները  զսպել  չէր  կարողանում: Նա  ցավում  էր  եղածի  համար  ու  երդվում  ինքն  իրեն, որ  անպայման  մի  օր  կվերադառնա  հայրենիք:

  Հաջորդ  օրը, երբ  արդեն  ամեն  ինչ  պատրաստ  էր  մեկնելու  համար, հայրն  իր  մոտ  կանչեց  Սերգեյին  ու  փորձեց  բացատրել  առանց  հասկանալու, որ  Սերգեյն  իրականում  ամեն  ինչ  էլ  հասկանում  է: Նա  միայն  մի  բան  չէր  հասկանում… Ինչու՞  պիտի  կյանքը  այդքան  դաժան  վարվեր  մի  պատանու  հետ, որի  միակ  մեղքը  սիրելն  էր: Սեր՝ հայրենիքի  և  նրա  հանդեպ:
 Իսկ  նա՞, գոնե  հիշու՞մ  է  իր  գոյության  մասին, ու՞ր  կորավ…

  Սերգեյը  մի  սրտանց  ներողություն  խնդրեց  հորից, ու  երկուսն  էլ  լացակումած,  ողջագուրվեցին:
  Այդ  օրը  նրանք  մեկնեցին:

Շարունակությունը` այստեղ

ՁՅՈՒՆԱԽԱՌՆ ԱՆՁՐԵՎ (ՄԱՍ 1)

Իմ  շատ  սիրելի  ընթերցողներ, ահա  եւ  երկար  սպասված  ՁՅՈՒՆԱԽԱՌՆ ԱՆՁՐԵՎ (Նախաբան) -ի, շարունակությունը:

Մաս 1

  Այսպիսի  մռայլ  եղանակ  էր, երբ  մի  աղջիկ  տխուր  դուրս  եկավ  դպրոցից, բայց  ոչ  նրա  համար, որ  երկուս  էր  ստացել, այլ  այն  պատճառով, որ  չորս  էր  ստացել: Անմիջապես  երևում  էր, որ  շատ  խելացի  ու  բարեկիրթ  է: Աչքերն  այնքան  խորհրդավոր  էին: Երևի  դա  նրանից  էր, որ  ոչ  ոք  չէր  կռահի  դրանց   գույնը: Իսկ  շագանակագույն  մազերն  էլ  երկու  պոչիկներ  էր   արել: Հագին   դպրոցական    համազգեստ   էր` շատ  մաքուր   և   կոկիկ: 

  Նա  գլխիկոր, տետրերը   ձեռքին  տուն  էր  գնում, երբ… Երբ  հանկարծ  ձեռքը   դիպավ  սյանն  ու  լրիվ  թափվեց: Սկսեց   լաց   լինել, որովհետև  օրագիրն  էլ  էր  թրջվել: Չէ՞  որ  այնտեղ  այնքան  հինգ  կար: Նա  հեկեկալով  տետրերն  էր  հավաքում, երբ  մի  պատանի  կռացավ  և  սկսեց  օգնել:

 Դա  մի  շիկահեր, բարձրահասակ, սևաչ  պատանի  էր: Հագին  գեղեցիկ  անդրավարտիք  էր, շատ  կոկիկ  արդուկված վերնաշապիկ  և  բավականին  նորաձև  վերարկու: Նա  հարցրեց  աղջկան, թե  ինչու  է  լալիս, իսկ, երբ  իմացավ  հինգերի  մահվան  պատմությունը` շատ  զվարճացավ  աղջկա  մանկական  խոսքերի  և  լուրջ  դեմքի  համադրությամբ: Ապա, հոգատարությամբ  լի  դեմք  ընդունելով, ասաց.

  _Ձեզ  չեն  սազում  արցունքները, և  վստահ  եմ, որ, երբ  ժպտում  եք, ավելի  գեղեցիկ  եք  լինում  քան  հեքիաթների  արքայադուստրերը:

  Եվ  վերջապես  աղջիկը  ժպտաց:

  Պատանին  մի  նոր  գյուտ  արած  գիտնականի  պես  ձեռքերը  վեր  հանեց  ու  ոգևորությունից  բարձրաձայն  ասաց.

  _Ասում  էի, չէ՞, որ  դուք  շատ  գեղեցիկ  կլինեք  ժպտալիս:

  _Շնորհակալություն  օգնելու  համար: Հիմա  ես  պետք  է  գնամ  տուն,_ փոքր-ինչ    իր  տրտմությունից  սթափված  ասաց  գեղեցկուհին  և  ուզում  էր  գնալ, բայց  պատանին  վազեց  ետևից  ու  հարցրեց.

  _Ինչպե՞ս  է  Ձեր  անունը:

  _Շատ  լավ  է:

  _Այսինքն` ի՞նչ  է  Ձեր  անունը:

  _Անու՞ն: Անուն  չունեմ:

  _Խնդրում  եմ, ասեք  Ձեր  անունը:

  _Աքսանա,_ վերջապես  հնչեց  պատասխանը:

  _Ուրախ  եմ, իմ  անունն  էլ  Սերգեյ  է, կամ  պարզապես` Սերյոժա, մեկ-մեկ  էլ  Յոժա  կամ  Յոժ  են  ասում:

  _Իսկ  Ոզնի  չե՞ն  ասում:

  _Ոչ, չեն  համարձակվում:

  _Դե  լավ, ես  կուշանամ, ցտեսություն,_ ասաց  Աքսանան  և  արագ  քայլերով  հեռացավ:

  _Ցտեսություն,_ ասաց  պատանին  ու  երկար  ժամանակ  նայում  էր  աղջկա   ետևից  ու  զգում  մի  նոր  բան, որ  նրան  անծանոթ  էր: Նա  չհասկացավ  թե  ինչ  է  դա, բայց  երբեք  այդպիսի  զգացողություն  չէր  ունեցել:

  Այդ  ցուրտ  եղանակից  Աքսանան  մրսեց  և  որոշ  ժամանակ  դպրոց  չէր  հաճախում, իսկ  Սերգեյն  ամեն  օր  գալիս  էր  նույն  տեղում  սպասում, որ  տեսնի  նրան: 

Այնքան  ցուրտ  էր  լինում, բայց  նա  սպասում  էր  առանց  հասկանալու, թե  ինչու՞: Երբեմն կասկածում  էր, որ  սիրում  է  անծանոթուհուն, բայց  չէր  խոստովանում  ինքն  իրեն: Ժամեր  էին  անցնում, իսկ  նա  դեռ  ծառուղու  նստարանին  նստած  սպասում  էր  Աքսանային, որն  այդպես  էլ  չէր  անցնում: Երբեմն  թվում  էր  տեսնում  է , բայց  պարզվում  էր, որ  նա  չէր:


Շարունակությունը` այստեղ

ԳԻՇԵՐ ԵՎ ԼՈՒՍԻՆ

Չկա  մի  այնպիսի  մարդ, որ  զգացած  չլինի, թե  որքան  խորհրդավոր  է  գիշերը: Մի կողմից   մթություն, մի  կողմից  ուրախ  ու  փայլփլուն  աստղեր, իսկ  մյուս  կողմից տխուր  ու  մելամաղձոտ   լուսին: Իմ  կարծիքով  լուսնից  է, որ  ասում  ենք. «Գիշերը  խորհրդավոր   է», և  երևի  դրանից  է, որ  ես  շատ  եմ  սիրում  այն:

Նայում  եմ  լուսնին  ու  մտածում, որ  դա  այն  նույն  լուսինն  է, որ  ծնվածս  գիշերը նայեց  պատուհանից  ներս  այն  պահին, երբ   քնած   էի   օրորոցում  և  ինքն  իրեն ասաց. «այս  մանկիկն  ինձ  դուր  է  գալիս»: Ապա  մեղմորեն  ամպերից  իջեցրեց  իր սանդուղքը  և  անաղմուկ  ներս   սահեց  ապակիներից: Հետո  մայրական  քնքուշ գորովով  տարածվեց  ինձ  վրա  և  դեմքիս  նետեց  իր  շողերը   և  այդ  պահից ներարկեց  իմ  մեջ  իր  էությունը: Եվ  ես  բացելով  աչքերս  ժպտացի  նրան  ու  այդ օրվանից  սիրեցի  այդ  դեղին  գունդը  լի  առեղծվածներով:

Տարիներ  անցան... Չհասկացա, թե  ինչպես  մեծացա: Նայում  եմ  հայելու  մեջ` այն մանկիկից  հետք  անգամ  չի  մնացել, իսկ, երբ  նայում  եմ  պատուհանից` լուսինը նույնն  է, և  գուցե  դրանից   է, որ   լուսնին   նայելիս   հիշում   եմ, հիշում  ամեն  ինչ` թե'  լավը, թե'   վատը:

Հիմա  նույն  լուսինը  իր  շողերը  նետում  է  հենց  այն  մանկիկի  վրա, որը  մեծացել  է  և  երազկոտ  հայացքով  նայում  է  այն  դեղին  գնդին, որն  առանձնանում  է  ուրախ աստղերից   իր   խորհրդավորությամբ:

Երբ  փոքր  էի  մտածում  էի  և  հավատում, որ  «աստղերը   լուսնի   զավակներն   են, և  ամեն  մի  աստղ  Երկրի  վրա  ապրող  մի  մարդու  խորհրդանիշն  է: Երբ  մարդ  է մահանում` աստղերից  մեկն  ընկնում  է, իսկ, երբ  ուրիշը  ծնվում   է` ավելանում  է  մի  ուրիշ  աստղ: Դա  է   պատճառը, որ   աստղերն   անհաշվելի   են»: Իսկապես, լուսնին  կարելի  է  ծեր  անվանել: Չէ՞  որ  նա  այդքան  տարիների, դարերի   ու  հազարամյակների  ընթացքում  քանի  աստղ  է  գցել  և  քանիսը  վերցրել:

Եվ  այսպես  ամեն  գիշեր, քնելուց  առաջ  մոտենում  եմ  պատուհանին   և   հետևում   լուսնի  հայացքին, և   իսկապես   նա   անվերջ  նայում   է  ինձ  ու  թվում  է, թե  ճանաչում  է ինձ: Ապա   ուշադիր   սկսում  եմ  զննել  աստղերը, որ, եթե   նրանցից  մեկն  ընկնի` երազանք  պահեմ: Ասում  են    կատարվում  է:

Հետո   սթափվում  եմ   և  դժվարությամբ  հեռանում  պատուհանի  մոտից  և, պառկելով  անկողնուս  մեջ, պատուհանից  նայում  եմ  երկնքին, նայում  այնքան   ժամանակ` մինչև  քունս  տանում  է, և չեմ  էլ   զգում, թե   ինչպես   եմ  քնում: